Provincie en gemeente ondernemen voorlopig geen actie rond bodemvervuiling Hazerswoude
25 februari 2024 | Auteur: Bas Vermond | Hazerswoude-Dorp, Nieuws, Opinie & Debat
In Hazerswoude-Dorp blijkt een sluimerend gevaar te schuilen onder het oppervlak. Een recent bodemonderzoek van de provincie Zuid-Holland heeft onthuld dat op bijna twintig locaties in het dorp de bodem licht tot ernstig vervuild is. Volgens de gemeente Alphen is er geen gevaar voor de volksgezondheid. Toch is bodemvervuiling niet geheel zonder risico’s.
Olievlekken in het dorp
Na elke zware bui verschijnen er op diverse plaatsen in Hazerswoude-Dorp olieplasjes op straat. Meerdere inwoners hebben de afgelopen jaren hiervan melding gemaakt bij de gemeente. De herkomst was tot nu toe onduidelijk, een onderzoek van de provincie maakt hier een einde aan.
De provincie onderzoekt momenteel diverse mogelijkheden om wegen aan- of te verleggen om de doorstroming in het dorp te bespoedigen. In dit kader heeft de provincie op diverse locaties in Hazerswoude-Dorp bodemonderzoek laten uitvoeren, begin 2022 verscheen hier een rapport over. Uit het rapport blijkt dat op bijna alle locaties waar bodemonderzoek is gedaan, bodemvervuiling is gevonden. De bodemonderzoeken zijn gedaan op plaatsen waar in de toekomst eventueel nieuwe wegen moeten komen.
Ondanks dat de vervuiling dus bekend is, heeft zowel de provincie als de gemeente er voor gekozen om hier niet (pro)actief over te communiceren naar haar inwoners.
Om welke locaties gaat het?
De lijst met vervuilde locaties in Hazerswoude-Dorp is lang. Niet elke plek in het dorp is even zwaar vervuild, maar er ontstaat wel een beeld dat er op heel veel plekken in het dorp in meer of mindere mate sprake is van bodemvervuiling.
Bron: Achtergrondrapport Bodem Bijlage bij het provinciaal inpassingsplan N207-Zuid
Locatie | Soort vervuiling |
Burgemeester Warnaarkade | Maximaal licht verhoogde gehalten aan zware metalen, minerale olie, PAK en PCB. Sterke verontreiniging met koper aangetroffen in een puin- en slakkenhoudende bodemlaag. |
Burgemeester Warnaarkade nabij 14 | Bodem is verontreinigd met koper en PAK. |
Burgemeester Warnaarkade nabij huisnummer 1 | Bodem is sterk verontreinigd met PAK en lood. |
Dorpsstraat 113-115, Gemeneweg 1- 5 | Bodem is sterk verontreinigd met lood en licht verontreinigd met koper, zink, kwik, PAK en minerale olie. Op de parkeerplaats is de bodem verontreinigd met minerale olie in grond en grondwater (tanklocatie). |
Dorpsstraat 117-119 | Bodem met puin is tot 1,0 m-mv sterk verontreinigd met lood. Daarnaast bevat de grond lichte verontreinigingen met zware metalen, PAK, EOX en minerale olie. |
Dorpsstraat 127 | Sterke olieverontreiniging gemeten. In het grondwater zijn licht verhoogde gehalten aan minerale olie, tolueen en naftaleen aangetroffen. |
Dorpsstraat 128 – 130 | Bodem is matig verontreinigd met lood en licht verontreinigd met zware metalen, PAK en minerale olie. Het grondwater is licht verontreinigd met chroom en xylenen. |
Dorpsstraat 134-282 | Bodem is verontreinigd met lood, PAK en asbest. |
Dorpsstraat 150 – 152 (Terrein Fa. De Niet) | Er is sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging met minerale olie en aromaten in grond en grondwater. |
Dorpsstraat en omgeving | Bodem is matig verontreinigd met lood en sterk met PAK. In de ondergrond is zintuiglijk olie waargenomen. |
Gemeneweg 2 | Bodem is matig verontreinigd met lood en licht verontreinigd met zware metalen, PAK, EOX en minerale olie. |
Gemeneweg 7 | Op de locatie is een verontreiniging met VOCL in het grondwater aangetoond. Verder is nabij de brandweerkazerne in de grond een verontreiniging met zware metalen gemeten. Tevens zijn er verhoogde waarden gemeten voor chloride in grond en grondwater. |
Hobbemastraat 41 – 47 | Sterke PAK-verontreiniging aanwezig is in de grond. Lood en zink worden eveneens sterk verhoogd aangetroffen in de grond. |
Jan Steenstraat 36 | Het grondwater is licht verontreinigd met zware metalen en vluchtige aromaten. |
Oude Gemeneweg 33 | Bodem is licht verontreinigd met zink, olie en PAK. Het grondwater is licht verontreinigd met arseen en tolueen. |
Oude Gemeneweg 39 | Bodem is plaatselijk sterk verontreinigd met PAK. |
Provinciale weg – Gemeneweg (N209) | Bodem is sterk verontreinigd met lood en PAK. |
Provincialeweg 1; benzinestation | Ter plaatse van het benzinestation is sprake van een geval van ernstige bodemverontreiniging met minerale olie in grond en grondwater. |
Ridder van Montfoortlaan | Bodem is sterk verontreinigd met lood, nikkel en zink en plaatselijk met minerale olie en PAK |
Welke stoffen zijn er gevonden?
In het onderzoek zijn de volgende stoffen gevonden: Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s): Dit zijn een groep chemische verbindingen die bestaan uit meerdere aromatische ringen van koolstofatomen. PAK’s kunnen worden gevormd tijdens onvolledige verbranding van organische materialen, zoals hout, kolen, olie en gas. Zware metalen: Zware metalen zijn een groep chemische elementen die giftig kunnen zijn bij bepaalde concentraties. Enkele van de meest voorkomende zware metalen die vaak in de bodem worden aangetroffen zijn: Lood, Cadmium, Kwik, Arseen, Koper, Zink, Nikkel en Chroom. Bij hoge concentraties kunnen zware metalen schadelijk zijn voor het milieu en de menselijke gezondheid. Ze kunnen worden opgenomen door planten en dieren, wat leidt tot vervuiling van voedselketens. Daarnaast kunnen ze ook via bodem- en grondwaterverontreiniging de volksgezondheid bedreigen door bijvoorbeeld het veroorzaken van vergiftiging, neurologische problemen, en kankerverwekkende effecten. Minerale olie: Olie kan de bodemstructuur verstoren en de groei van planten belemmeren door de lucht- en waterdoorlatendheid te verminderen. Als olie diep genoeg doordringt in de bodem, kan dit het grondwater bereiken en vervuilen, waardoor het drinkwater onveilig wordt. Olieverontreiniging kan daarnaast schadelijk zijn voor bodemorganismen, zoals microben en insecten, en kan leiden tot verstoringen in het ecologische evenwicht. PCB’s (polychloorbifenylen): PCB’s werden vroeger gebruikt in elektrische apparatuur zoals transformatoren en condensatoren, als smeermiddelen en in verschillende andere industriële processen. Echter, doordat ze zeer lastig afbreken in het milieu en hun schadelijke effecten op de gezondheid van mens en milieu, zijn ze wereldwijd verboden of sterk beperkt in het gebruik sinds de jaren 1970. VOCL (Vluchtige Organische Chemische Stoffen met Lage Kookpunten): Deze stoffen worden vaak aangetroffen als verontreinigingen op locaties waar sprake is geweest van industriële activiteiten, zoals fabrieken, opslagfaciliteiten, chemische installaties, en ook bij voormalige stortplaatsen en verontreinigde grond. VOCL’s kunnen schadelijk zijn voor de gezondheid van mens en milieu. Bij langdurige blootstelling kunnen ze bijvoorbeeld irritatie van de luchtwegen veroorzaken, schade aan de lever en nieren veroorzaken, en zelfs kankerverwekkend zijn. |
Moeten inwoners zich zorgen maken?
Bodemvervuiling kan volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Compendium voor de Leefomgeving (CLO) gevaarlijk zijn. Wanneer schadelijke stoffen zoals chemicaliën, pesticiden of zware metalen de bodem vervuilen, kunnen ze giftig zijn voor planten, dieren en zelfs mensen die ermee in aanraking komen. De verontreinigende stoffen kunnen via de bodem in het grondwater terechtkomen, wat op zijn beurt kan leiden tot vervuild drinkwater. Bovendien kunnen planten die groeien in vervuilde grond schadelijke stoffen opnemen, waardoor ze niet veilig zijn om te eten. Bodemvervuiling kan ook ecosystemen verstoren door de balans te verstoren en de biodiversiteit te verminderen.
Verontreinigingen in de bodem kunnen uiteindelijk in de voedselketen terechtkomen. Mensen kunnen worden blootgesteld aan deze verontreinigingen door het eten van gewassen die in vervuilde bodem groeien, door het drinken van vervuild water of door direct contact met de verontreinigde bodem. Deze blootstelling kan leiden tot een breed scala aan gezondheidsproblemen, waaronder kanker, neurologische stoornissen, ademhalingsproblemen, en meer. Sommige giftige stoffen breken langzaam af en kunnen zo vele jaren of zelfs decennia in de bodem blijven hangen. Dit betekent dat de effecten van bodemvervuiling op de gezondheid en het milieu vaak langdurig en moeilijk omkeerbaar zijn.
Wat zeggen de gemeente en provincie?
De gemeenten Alphen wilde in eerste instantie niet reageren op de onderzoeksbevindingen, omdat het onderzoek door de provincie is gedaan. De provincie heeft uiteindelijk -alsnog samen met Alphen- een korte reactie gestuurd:
“Wanneer er risico’s zijn voor mens, natuur of voor verspreiding van een verontreiniging, dan wordt er gesaneerd. Op dit moment en zolang het project niet in uitvoering is, is er geen risico voor de omgeving. In de uitvoeringsfase van het project N207 Zuid zal bepaald worden of er aanvullend bodemonderzoek nodig is en eventuele maatregelen noodzakelijk zijn. Indien nodig zal de gemeente daar de direct omwonenden / belanghebbenden over informeren. “
Hoe nu verder?
De problematiek rondom de bodemvervuiling gaat de komende jaren hoogstwaarschijnlijk een belangrijke rol spelen in Hazerswoude-Dorp. Hoewel de gemeente Alphen stelt dat er geen direct gevaar is voor de volksgezondheid, blijft bodemvervuiling een risico met potentiële gezondheids- en milieueffecten. De aanwezigheid van olieplasjes op straat na zware regenval wijst op mogelijke bronnen van vervuiling die aangepakt moeten worden.
De gemeente en de provincie lijken af te wachten tot de uitvoeringsfase van de wegprojecten in Hazerswoude-Dorp, waarbij bodemsanering overwogen wordt. Dit benadrukt het belang van een doordachte aanpak en tijdige communicatie met omwonenden en belanghebbenden.