Interessante en mooie tentoonstellingen in Museum van Oudheden

Bron van dit artikel: de website van het Museum van Oudheden, tentoonstelling Paestum en tentoonstelling Romeinse villa’s in Limburg.

Wie tijdens deze zomerse dagen een koele plek zoekt en ook nog historische schoonheid wil bekijken, kan daarvoor zeker terecht in het Museum van Oudheden in Leiden. Op dit moment zijn er behalve de vaste collectie twee mooie tentoonstellingen te zien. Paestum, een Zuid-Italiaanse stad van godinnen en Romeinse villa’s in Limburg. Beide exposities zijn te zien tot en met 25 augustus.

Paestum, Griekse en Romeinse stad van godinnen

Poseidonia, zoals Paestum van oorsprong heette, werd rond 600 v.Chr. gesticht aan de Baai van Salerno in Zuid-Italië. De levendige geschiedenis en culturele diversiteit van de stad, met haar beroemde Griekse tempels, staan centraal in deze tentoonstelling. Je ziet een rijke selectie van ruim tweehonderd voorwerpen uit Paestum, waaronder unieke, beschilderde grafwanden uit het archeologisch museum van Paestum, tempelornamenten, godinnenbeeldjes, beschilderd luxe aardewerk, fijn glaswerk, votiefgaven en munten. De tentoonstelling is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met het Italiaanse Ministero della Cultura en het Museo e Parco Archeologico di Paestum e Velia, en brengt een rijke selectie archeologische vondsten uit het oude Paestum in bruikleen naar Leiden.

Topstukken: beeld godin Hera en beschilderde grafwanden

Absolute topstukken in de tentoonstelling zijn het bijzondere marmeren beeld van de godin Hera op een troon en acht fraai beschilderde grafwanden uit het museum van Paestum. Andere opvallende objecten zijn een bronzen Griekse wapenuitrusting, wierookvaasjes, prachtig beschilderd aardewerk, kunstige beeldjes van terracotta, brons en marmer, fijn glaswerk en een grote verscheidenheid aan votiefgaven en munten. De karakteristieke schoonheid van het Zuid-Italiaanse landschap vind je terug in het indrukwekkende decor van de tentoonstellingszalen. Je waant je in de oude stad met de kenmerkende Dorische tempelarchitectuur, door middel van bijzondere kurkmodellen uit de achttiende eeuw, 3D-prints van tempelsculpturen op ware grootte, originele terracotta tempel-ornamenten en reconstructietekeningen.

Stad van godinnen

Uit het Griekse moederland kwam ook de verering van goden, heroën en mysteriën naar Zuid-Italië. De godinnen Hera, Athena en Aphrodite werden aanbeden in tempels en heiligdommen, zowel binnen als buiten de stadsmuren van Paestum. De voortdurende verering van de godinnen door de eeuwen heen getuigde van hun blijvende betekenis voor de religieuze en culturele identiteit van de stad. In de tentoonstelling ontdek je hoe de cultus van godinnen een belangrijke rol speelde in het religieuze en dagelijkse leven van de inwoners.

Tentoonstelling Romeinse villa’s in Zuid-Limburg

Tweeduizend jaar geleden stonden in Limburg honderden Romeinse villa’s, zoals de Romeinen ze zelf noemden: enorme akkerbouwbedrijven die de hele regio voorzagen van graan. Meer dan twintig van deze landgoederen zijn in de afgelopen honderd jaar opgegraven en onderzocht, waarna de vondsten verspreid raakten. De belangrijkste archeologische villavondsten zijn nu voor het eerst weer bij elkaar gebracht in deze tentoonstelling.

Luxe landleven

De villa’s in Limburg groeiden in de loop der tijd uit tot complete landhuizen in Mediterrane stijl, inclusief een badhuis en Romeinse uitvindingen als glazen ramen en vloerverwarming. Vaak lieten de eigenaren zich met hun kostbaarheden begraven op hun eigen terrein. Met meer dan tweehonderd voorwerpen, maquettes, 3D-reconstructies en film word je bij de tentoonstelling Romeinse villa’s in Limburg meegenomen naar dit luxe landleven van tweeduizend jaar geleden.

Gereconstrueerde muurschildering

Blikvangers zijn de gereconstrueerde metershoge muurschildering uit Maasbracht met voorstellingen van gladiatoren en villabewoners, en een kijkje thuis bij de ‘dame van Simpelveld’. Haar villa en het interieur waren afgebeeld in het beeldhouwwerk van de sarcofaag waarin ze was begraven. Je ziet verder dakpannen en landbouwwerktuigen, maar ook beeldjes van barnsteen, luxe mozaïek en glaswerk. Persoonlijke bezittingen van villabewoners, zoals een parfumhouder of een bronzen make-up doosje, vertellen meer over wie ze waren, wat ze deden en waar ze vandaan kwamen.

Villa rustica

De Limburgse villa’s voorzagen tussen de eerste en de derde eeuw na Chr. alle bewoners in de regio van graan. Die woonden in steden als Heerlen, Xanten en Keulen. Ook de soldaten langs de limes, de noordelijke grens van het Romeinse rijk, waren klant. Graan werd verhandeld tot in de verste uithoeken van Noordwest-Europa. Dat gebeurde via het uitgebreide netwerk van de Romeinse (water)wegen.

Een Romeinse villa rustica bestond uit een luxe landhuis met daaromheen een uitgestrekt terrein met opslagruimtes, woningen, stallen, werkplaatsen, siertuinen en grote akkerlanden. Archeologische opgravingen laten zien dat er tientallen mensen woonden en werkten. Toen aan het einde van de derde eeuw de Romeinse macht afnam, zijn de villa’s verwoest, afgebrand en verlaten. Tegenwoordig is er vrijwel niets meer van te zien in het Limburgse landschap. Juist daarom is het de moeite waard om deze expositie te zien. Deze is opgezet zoals wij dat van de professionele werkwijze van de conservatoren van het Museum van Oudheden gewend zijn.