Eigen volk

Racisme… ik weet eigenlijk wel zeker dat de meeste Nederlanders het verafschuwen. Maar mijn formulering ‘eigenlijk wel zeker’ is – dat moge duidelijk zijn – niet overtuigend.

Ik lees al decennialang een ochtendblad dat een aantal columnisten ‘van kleur’ heeft. (Ik meen dat de antithese blank versus zwart ook al in de ban is gedaan.) En regelmatig wrijven ze mij onder de neus dat heel veel Nederlanders helemaal niet compleet ‘wars’ zijn van racisme. En dat antisemitisme (ook een vorm van racisme) wint per dag meer veld.

De les gelezen worden door iemand met een vreemde naam: het kan tot vervelende, zeg maar gênante situaties leiden. Een columnist van Marokkaanse origine had in een dronken bui een foute grap over Joden gemaakt, terwijl hij genomineerd was voor het uitspreken van de 4-meilezing. Toen ‘men’ dat hoorde waren de rapen gaar! Weg lezing; en die lezing is toch een pretentieus iets! Overdreven of een kwestie van wie zijn billen brandt, moet op de blaren zitten?

Kortgeleden las ik een column van een in Nederland geboren schrijver… maar met een Marokkaanse vader. Hij schreef een verhaal vanuit een perspectief dat ik niet kende: stel je voor dat Europa gekoloniseerd was door Afrikanen. Mochten de Europese bleekscheten of inboorlingen in opstand komen tegen hun Afrikaanse superieuren, dan wisten ‘zwarte heren’ wel van wanten. Natuurlijk fictie, maar wel een eyeopener’.

Een columnist afkomstige uit Sierra Leone weet me regelmatig duidelijk te maken dat familiebanden zoals hij ze in zijn vorig bestaan heeft meegemaakt, niet in de huidige Nederlandse samenleving passen: die Nederlanders zijn doorgaans afstandelijke kwasten. En als er onverhoopt een oorlog mag uitbreken waar Nederland bij betrokken is, dan zou het zomaar kunnen dat zijn kinderen voor die arrogante Nederlanders de kastanjes uit het vuur moeten halen. Dat liegt er niet om. En hij bracht nog te berde dat heel wat Afrikaanse soldaten door Frankrijk geronseld waren om tegen de Nazi’s te vechten.

Ik kreeg te maken met ambivalente gevoelens: aan de ene kant vond ik het knap dat je je een nieuwe taal zo eigen weet te maken dat je zelfs voor een gerenommeerd dagblad een column mag schrijven, maar aan de andere kant zat er zoiets als: waar haal je het lef vandaan je nieuwe medeburgers zo de maat te nemen.

Er zat wat in mijn hoofd van: je bent nu wel een columnist van een dagblad, maar om nu te zeggen dat je helemaal Nederlander bent… nee.

Ik heb er enige tijd mee rondgelopen en ik moet bekennen dat ik me na verloop van tijd schaamde voor mijn reserves ten opzichte van de scribent van kleur. In wezen is op een niet geheel zuivere wijze onderscheid maken wel degelijk een vorm van racisme. En daar zat ik dan met mijn onschuldige witte gezicht.

Het is wel eens goed bepaalde onschuldig lijkende items onder de loep te nemen en te overdenken wat de essentie van je denkpatroon is.. vooral in tijden dat ongenuanceerdheid en populisme zeer intrek zijn.

Wist