Journalistiek

Elke morgen valt er bij mij een krant op de mat. Ik heb bewust voor deze (m.i.) kwaliteitskrant gekozen, omdat ik ervan uitga dat me door dit dagblad geen oren aangenaaid worden. Van ‘klakkeloos aannemen’ is echter geen sprake: er zijn altijd journalisten en columnisten die meningen uiten waarvan ik zeg, ‘hallo, slapen doen we ‘s nachts’!

Het komt ook voor dat je een visie hebt over iets wat in wezen verzwegen wordt. Er gaan stemmen op om te komen tot een nieuwe embryowet. Dat ligt – uiteraard – gevoelig: een embryo is een cel of een samenhangend geheel van cellen met de potentie uit te groeien tot een mens.

Er zijn politici die beweren (N.B. gesteund door wetenschappers) dat onderzoek van prille embryo’s kan leiden tot het voorkomen van erfelijke ziektes en tot het verbeteren van ivf-behandelingen. Dat klinkt aantrekkelijk. Er zijn echter ook politici (ChristenUnie) die poneren dat het maken van (proef)embryo’s ‘instrumenteel’ gebruik is van menselijk leven. Het is duidelijk dat er ‘dus’ sprake is van een scherpe tegenstelling.

Het gaat hier over een medisch-ethische kwestie en als ik de berichten in dezen mag geloven (en dat doe ik) gaan de politici – gelukkig – uiterst respectvol met elkaar om.

Tot zover is alles duidelijk… Maar dan komt de journalistiek aan het woord.

Ik heb ooit artikelen gelezen over het schaap Dolly en de stier Herman; ik moet echter ruiterlijk toegeven dat ik na het lezen ervan…………… enerzijds huiverig stond tegenover dat soort experimenten en anderzijds weinig of geen argumenten had om die huiver te onderbouwen. Dolly was genetisch identiek aan haar bron en Herman zijn dochters zouden humaan lactoferrine in hun melk krijgen dat dan weer goed is voor babyvoeding.

Ik moet weer ruiterlijk toegeven dat ik niet veel begreep van de essentie van de experimenten: óf journalistiek onvermogen óf ‘wist’ige domheid.

Nu gaat het over menselijke embryo’s en dan komt zo’n ethisch probleem heel dichtbij. Het is daarom noodzakelijk dat de journalisten ons exact duidelijk maken wat er aan de hand is, zodat de kiezers op grond van deze kennis met het nodige gezag kunnen oordelen over de door de politici ingenomen standpunten.

Dan krijg je echter het volgende dilemma: moeten de diverse redacties zich uitputten in minutieuze berichtgeving over medisch-ethische kwesties of moeten ze hun abonnees juist lichtvoetig informeren omdat de meeste mensen het zien als een ver-van-mijn-bed-show.

Ik heb het idee dat ik van m’n  krant mag verwachten dat hij zijn verantwoordelijkheid neemt en mij op een heldere en duidelijke wijze inlicht over (bijv.) de consequenties, de voor- en nadelen van een ingrijpend iets als de verruiming van de embryowet. Hoe komt de wetenschapper aan zo’n embryo, wat houdt nu eigenlijk ‘instrumenteel gebruik’ in en wat gebeurt er met zo’n embryo als het experiment achter de rug is? Het is immers ‘leven’.

Natuurlijk kan ik me abonneren op een medisch tijdschrift, maar ik wil toch liever over zaken die maatschappelijk relevant zijn door een dagblad geïnformeerd worden. Dat wordt waarschijnlijk een probleem als de lezers vnl. koppensnellers zijn; die worden al kopschuw als er op een pagina niet minstens vijf foto’s staan!

Het lijkt me voor de journalistiek een uitdaging en ik hoop dat ze die aanvaardt.